Karmienie konia to trudny i obszerny temat. Pozwól nam się przez niego przeprowadzić – od diety konia podczas lekkich treningów, aż do przygotowania do ważnych zawodów.

Karmienie koni wyczynowych – od czego zacząć?

Koń, tak jak każde zwierzę potrzebuje codziennej dawki energii, składników odżywczych i wody. Im więcej od niego wymagamy, tym bardziej szczególne będą jego potrzeby. Dlatego w przypadku koni wyczynowych odpowiednia strategia żywieniowa jest absolutną podstawą. Konie wyczynowe potrzebują energii w odpowiedniej formie, która pozwoli im pozostać w ruchu, jednocześnie nie zwiększając temperatury ciała i zapewniając wystarczającą ilość płynów i elektrolitów. Żeby dobrać odpowiednią dietę dla konia, zaraz po określeniu jego masy ciała, wieku i stanu zdrowia, zdefiniuj wyzwania, jakie przed nim stoją. Inaczej przygotowuje się do wysiłku konia biorącego udział w rajdach długodystansowych, zawodach crossowych, ujeżdżeniowych czy na wyścigach. Inaczej też wygląda dieta konia w czasie przygotowań i inaczej w dniu treningu. I pamiętaj, że pomoc specjalisty – bardziej doświadczonego jeźdźca, weterynarza, dietetyka – może okazać się nieoceniona.

Diety kondycjonujące

Podstawą każdej dobrej diety jest wysokiej jakości pasza – w zależności od sezonu jest to wartościowa trawa pastwiskowa. Ten sposób pobierania pożywienia jest dla koni najbardziej naturalny. Jedną z ważniejszych substancji, o której musisz pamiętać podczas planowania żywienia swojego konia, jest błonnik. To właśnie on odpowiedzialny jest za odpowiednie nawodnienie organizmu, działając jak swoistego rodzaju gąbka. Jeśli koń nie ma dostępu do pastwiska, powinien być karmiony sianem. Chętnie wybieraną opcję jest też siano z dodatkiem lucerny.

W miarę jak Twój koń staje się sprawniejszy, a treningi stają się dłuższe, sama pasza może nie zaspokoić wszystkich potrzeb w zakresie energii i kondycji. Dla koni, które potrzebują więcej kalorii, korzystniejsze może być włączenie wysokotłuszczowej paszy o wysokiej zawartości błonnika i niskiej zawartości skrobi, ponieważ konie wyczynowe zużywają podczas godzin na szlaku głównie błonnik i tłuszcz. Pasze o wysokiej zawartości tłuszczu i błonnika są najlepsze, ponieważ nie „nakręcają konia” tak bardzo; może być  dzięki nim łatwiejszy do opanowania niż wtedy, gdy jest karmiony dużą ilością węglowodanów.

Jednak przy paszy o niskiej zawartości skrobi niektóre konie mogą nie mieć wystarczającej ilości energii na długą, ciężką jazdę i mogą mieć problemy z uzupełnianiem zapasów glikogenu. Jeśli koń podczas pracy nie ma wystarczającej ilości glikogenu i glukozy we krwi, szybciej się męczy. W takich przypadkach do diety warto włączyć wysokoenergetyczny owies.

Dieta bogata w tłuszcze – czy to tylko moda?

Tłuszcz jest ważnym składnikiem dostarczającym kalorie w paszach treściwych dla koni wyczynowych. Podczas pracy koń nie jest w stanie dostarczyć organizmowi energii, musimy więc przed treningiem zadbać o to, by mu jej nie zabrakło. Zapewnią to kalorie, które mogą być magazynowane w tłuszczu, mięśniach i wątrobie konia (w postaci glikogenu i trójglicerydów), a następnie spalane jako energia. Jak dostarczyć zwierzęciu odpowiedniej dawki „dobrych” tłuszczów, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania? Na przykład poprzez włączenie do diety otrębów ryżowych czy olejów. Przy wyborze odpowiedniego oleju kieruj się właściwą proporcją wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Wybierz np. olej lniany lub rybny. Inne dobre źródła tłuszczu to na przykład siemię lniane, nasiona słonecznika i nasiona chia.

Jak karmić konia przed zawodami?

Od ośmiu do dziesięciu tygodni – tyle może Twojemu zwierzęciu zająć przyzwyczajenie się do dodatku tłuszczu w diecie. To ważna informacja sugerująca, żeby żadnych zmian nie wprowadzać bezpośrednio przed ważnymi zawodami. Jeśli widzisz potrzebę zmiany nawyków żywieniowych Twojego zwierzęcia, eksperymentuj i badaj, co najlepiej mu służy. Ale zrób to na długo przed ważnym startem. I bez względu na zapotrzebowanie, zapewnij swojemu zwierzęciu dietę łatwo przyswajalną, podawaną w 2-3 małych porcjach, mniej więcej 1,5-2kg w jednym posiłku.

Karmienie konia w dniu zawodów

Zawody to wielki dzień, w którym wszystko musi być starannie przygotowane i dopięte na ostatni guzik. Doświadczeni jeźdźcy – zupełnie jak profesjonalni sportowcy – mają już wypracowane strategie na to, jak i czym karmić konia w dniu zawodów. Zwierzęta też czują stres i podenerwowanie – często w tym wielkim dniu zachowują się zupełnie inaczej, niż na co dzień. Także w kwestii jedzenia.

Najważniejsze to poznać swojego konia. Z czasem obserwacji i budowania więzi będziesz dokładnie wiedział, co podać koniowi w dniu zawodów. Na początek, jako ogólne wskazówki, przyjmij, że pasza dla konia w dniu zawodów powinna być:

• najlepszej jakości
• pożywna
• smaczna
• dobrze znana i sprawdzona wcześniej

Dzięki temu jego delikatny układ trawienny nie dołoży swoich problemów do i tak już stresującego dnia. Pamiętaj też, żeby mimo większego zapotrzebowania na kalorie, koń się nie przejadał – po to właśnie tygodniami przygotowywałeś go dzisiejszych zawodów, by wykorzystał zmagazynowaną wcześniej energię.

Dieta w dniu zawodów – na co uważać

Wielu jeźdźców komponuje własne mieszanki dodatków dla swoich koni, w tym elektrolity, cukier, suplementy. To dobra praktyka, jeżeli dokładnie wiesz, co i z czym łączysz. Wiele produktów komercyjnych zawiera składniki niedozwolone w czasie zawodów, dlatego dokładnie należy czytać ich skład – większość ma odpowiednie oznaczenia i określone okresy karencji przed zawodami.

Częsty problem u koni – odwodnienie

Odwodnienie jest najczęstszym powodem, dla którego konie nie kończą rajdów wytrzymałościowych. Przez odwodnienie zwierzęta zwyczajnie tracą siły. Dlatego warto wcześniej podać koniowi elektrolity (jeśli koń niechętnie przyjmuje je z wodą, można mu je podać w strzykawce zmieszanej z czymś smacznym, takim jak mus jabłkowy, jedzenie dla niemowląt lub jogurt). Na rynku są także dostępne gotowe skoncentrowane preparaty zawierające zwiększoną dawkę elektrolitów. Przed zawodami zadbaj o probiotyki i drożdże, wspierające funkcjonowanie jelit, a także zawieś w boksie lizawkę solną, która zapewni koniowi wystarczającą ilość elektrolitów aby uzupełnić to, co koń wcześniej wypocił. Szczególnie podczas upałów rozważ dodawanie elektrolitów do paszy na około tydzień przed zawodami, aby przyzwyczaić konia do ich jedzenia. Daj mu też odpowiednią dawkę na kilka godzin przed wyjściem na rozprężalnię. A w dniu zawodów postaraj się odwodnionemu zwierzęciu dać szansę napić się i szybko uzupełnić płyny. Odwodnienie może być nawet zagrożeniem dla życia!

Karmienie konia a stres przed zawodami

Podróż na zawody to też czynnik stresujący. Podczas niej koń może czuć się nieswojo, a przez to odmawiać jedzenia i picia. Koń zestresowany podróżą, nieodpowiednio nakarmiony i spragniony nie ma szans osiągnąć dobrych wyników. Mało tego – narażone jest jego zdrowie. Dlatego jeśli czeka Cię długa podróż, przyjedź na miejsce kilka dni wcześniej, żeby dać zwierzęciu czas na przystosowanie się do nowych warunków.

A co po zawodach?

Koń, który właśnie ukończył długi wyścig, wyczerpał swoje zapasy i musi szybko je uzupełnić. Musi nadrobić deficyt energii, a najszybszym sposobem na to są węglowodany. Niektóre konie potrzebują kilkudniowych zwiększonych racji pokarmowych, aby uzupełnić zapasy.

Nie pozwól też na to, by koń nagle przestał ćwiczyć. Jasne, przyda mu się kilka dni odpoczynku, ale zapewnij mu przynajmniej codzienne spacery, żeby wciąż był w ruchu. Upewnij się, że koń je i pije bez zmian i że czuje się dobrze, a następnie… zacznij przygotowywać się do kolejnego wydarzenia!